Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh chóng và yêu cầu về chất lượng không gian sống càng cao, thiết kế kiến trúc vì cũng đang chuyển mình mạnh mẽ. Kiến trúc Hago tổng hợp 08 xu hướng kiến trúc hiện nay tại đây. Không chỉ tô đậm cá tính, nét riêng mà còn là minh chứng cho sự hội tụ hoàn hảo giữa độc đáo, bền vững, và công nghệ sáng tạo, mở ra một chân trời mới nơi nơi ở, công trình và cộng đồng hòa quyện với thiên nhiên, truyền thống và tầm nhìn tương lai.

Kiến trúc tương lai là như thế nào?

Kiến trúc tương lai hội tụ các yếu tố: bền vững, thông minh, linh hoạt, và gắn kết con người – thiên nhiên – công nghệ. Dưới đây là 6 đặc điểm nổi bật thường xuất hiện trong các công trình biểu tượng tương lai:

• Sinh học & kết nối thiên nhiên (Biophilic Design)

Kiến trúc tích hợp cây xanh, ánh sáng tự nhiên, nước… giúp tăng sức khoẻ và cảm giác thoải mái cho con người.

• Vật liệu tái sinh & carbon thấp

Xu hướng dùng gỗ kỹ thuật (CLT), hempcrete, gạch nấm (mycelium), bê tông tự phục hồi và nhựa tái chế. Điểm nổi bật: giảm khí thải, thân thiện môi trường và tăng độ bền.

• Công trình năng lượng tích cực & vỏ bao thích ứng

Tương lai là các tòa nhà net-zero hoặc net-positive, tự tạo nhiều năng lượng hơn dùng. Vỏ công trình tương tác với môi trường – điều chỉnh ánh sáng, nhiệt, thông gió thông minh .

• Công nghệ thông minh & AI

• • • AI hỗ trợ thiết kế, mô phỏng và tối ưu hóa năng lượng vận hành không gian sống .
    • IoT (Internet of Things) và digital twin (bản sao số) giúp giám sát công trình theo thời gian thực, từ tiêu thụ năng lượng đến bảo trì dự đoán, tối ưu vận hành hiệu quả và thông minh hơn.

• Kiến trúc linh hoạt & tiện nghi

• • • Thiết kế dễ điều chỉnh, mở rộng theo nhu cầu: mô-đun, tháo lắp, có thể chuyển công năng.
    • Điều này giúp tiết kiệm tài nguyên, tiết kiệm chi phí và gia tăng nhu cầu sử dụng lâu dài.

• Thiết kế tái sử dụng & kiến trúc tái sinh

Không phá bỏ mà tái cấu trúc những nhà cũ, giữ di sản, giảm chất thải, hướng tới “regenerative design” – hồi phục hệ sinh thái .

09 Xu hướng kiến trúc hiện nay – Biểu tượng tương lai

Xu hướng kiến trúc không gian mở

Kiến trúc không gian mở là xu hướng hiện đại kết hợp ánh sáng tự nhiên, thông gió chủ động và kết nối không gian trong – ngoài. Tạo nên không gian sống gần gũi thiên nhiên, tiện nghi và khỏe mạnh.

• Tối ưu ánh sáng tự nhiên

Sử dụng cửa kính lớn, giếng trời và bố trí không gian thông thoáng giúp tiết kiệm năng lượng, cải thiện tâm trạng và hiệu suất sống.

• Liên kết trong – ngoài

Thiết kế đan xen sân vườn, ban công, giếng trời… tạo sự liền mạch giữa công trình và môi trường xung quanh.

• Thông gió và bao che thích ứng

Ứng dụng façade đôi, giếng trời thông gió và cấu trúc “ống khói mặt trời” để làm mát tự nhiên và giảm phụ thuộc điều hòa.

• Thiết kế sinh cảm (Biophilic Design)

Tăng cường sự hiện diện của cây xanh, ánh sáng và không khí tự nhiên trong không gian nội thất nhằm nâng cao chất lượng sống và kết nối con người với thiên nhiên.

Xu hướng kiến trúc bền vững

Kiến trúc bền vững đang trở thành yếu tố cốt lõi trong thiết kế hiện đại, đáp ứng yêu cầu giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng và nâng cao chất lượng sống.

Các điểm chính của kiến trúc này như:

• Vật liệu carbon thấp như hempcrete (hấp thụ CO₂), gỗ kỹ thuật CLT, và các vật liệu tái sinh như đất nện, mycelium… giúp giảm tác động môi trường.
• Tiêu chuẩn Passivhaus và công trình net-zero giúp tối ưu năng lượng, cải thiện chất lượng không khí và giảm chi phí vận hành lâu dài.
• Xu hướng bùng nổ vì áp lực cắt giảm CO₂ toàn cầu (bê tông chiếm tới 8-9%) và nhu cầu sống khỏe, an toàn trong không gian không chứa chất độc hại.

Xu hướng kiến trúc đa tầng theo chiều dọc

Trong bối cảnh quỹ đất ngày càng hạn hẹp, bê tông hóa, thì kiến trúc phát triển theo chiều dọc đang trở thành xu hướng tất yếu, với các đặc điểm nổi bật:

• Tích hợp mảng xanh trên cao: Các công trình đa tầng bố trí vườn thẳng đứng, mái xanh, tạo ra hệ sinh thái xanh giữa lòng đô thị – giúp lọc không khí, điều hòa nhiệt độ và tăng tính thẩm mỹ.
• Điều tiết vi khí hậu & tiết kiệm năng lượng: Cây xanh làm mát tự nhiên, giảm bức xạ nhiệt và hỗ trợ cách âm, đồng thời giúp tích trữ nước mưa và giảm áp lực lên hạ tầng.
• Không gian cộng đồng gắn kết: Vườn trên cao được thiết kế thành không gian sinh hoạt chung như công viên nhỏ, sân chơi, khu thư giãn – tăng sự kết nối giữa cư dân.
• Ứng dụng công nghệ thông minh: Sử dụng cảm biến, hệ thống tưới tự động và công nghệ số giúp chăm sóc cây hiệu quả, giảm chi phí vận hành.

Xu hướng kiến trúc thực tế ảo

Công nghệ VR và AR đang tái định hình lĩnh vực kiến trúc với 7 ứng dụng nổi bật:

• Tham quan ảo (Virtual Walkthroughs): Trải nghiệm không gian chưa xây, giúp hiểu rõ thiết kế và tăng tốc phê duyệt.
• AR tại công trường: Chồng mô hình 3D lên thực tế để kiểm tra, chỉnh sửa trực tiếp.
• Tùy chỉnh thiết kế: Khách hàng có thể cá nhân hóa không gian ngay trong môi trường ảo, có thể kết hợp AI.
• Trải nghiệm đa nền tảng: Dễ dàng truy cập VR qua mobile, desktop, cloud mà không cần cài đặt phức tạp.
• Hợp tác từ xa: Thiết kế nhóm hiệu quả, giảm sai sót nhờ tương tác thời gian thực.
• Mô phỏng môi trường: Tối ưu thiết kế về ánh sáng, nhiệt, thông gió trước khi thi công.
• Tăng hiệu quả kinh tế: Giảm 80% lỗi thiết kế, tiết kiệm 15-30% chi phí và tăng khả năng chốt hợp đồng.

Xu hướng kiến trúc làm mới vật liệu cũ

Tái sử dụng vật liệu và cấu trúc cũ là một xu hướng kiến trúc hiện đại, giúp tiết kiệm tài nguyên, giảm phát thải và gìn giữ di sản kiến trúc. Các công trình bỏ hoang như nhà máy, nhà kho được chuyển đổi thành không gian sống, văn hóa hoặc thương mại giàu giá trị sử dụng và bản sắc.

Lợi ích nổi bật

• Môi trường: Giảm 50-75% phát thải carbon so với xây mới.
• Kinh tế: Giảm chi phí 12-15% và tăng giá trị đầu tư.
• Văn hóa: Giữ lại kết cấu gốc tạo cảm xúc và gắn kết với lịch sử.
• Cộng đồng: Không gian đa chức năng tăng tính tương tác và chất lượng sống.

Xu hướng kiến trúc sáng tạo và đột phá

Kiến trúc sáng tạo và đột phá hiện đại tập trung vào 4 hướng đi chính:

1. In 3D (3D Printing):Tạo hình phức tạp với vật liệu xanh như nhựa tái chế, bê tông carbon thấp; giúp tiết kiệm vật liệu, dễ tháo lắp, thân thiện môi trường.
2. Vật liệu tái chế – Chainmail:Màng polycarbonate tái sinh (như Kaynemaile) nhẹ, cách nhiệt tốt, thẩm mỹ cao – phù hợp công trình tạm và môi trường khắc nghiệt.
3. Façade thích ứng (4D Materials):Vỏ công trình thông minh thay đổi theo nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm – tự điều chỉnh vi khí hậu bên trong hiệu quả.
4. Thiết kế sinh học:Kết hợp công nghệ và thiên nhiên như in 3D kèm cây xanh, vật liệu sống (mycelium) để lọc khí, chống cháy, tạo môi trường chữa lành.

Xu hướng kiến trúc nghệ thuật

Trong thiết kế kiến trúc này, việc chú trọng tạo không gian chạm đến cảm nhận sâu của con người qua ánh sáng, vật liệu, âm thanh, bố cục và công nghệ được ưu tiên hàng đầu. Mục tiêu của loại hình kiến trúc này là chữa lành, thư giãn và truyền cảm hứng với các đặc điểm như:

Ánh sáng khơi gợi cảm xúc

• Ánh sáng tự nhiên giúp cân bằng nhịp sinh học.
• Ánh sáng nhân tạo với tông ấm – xanh – vàng hỗ trợ tinh thần và giảm căng thẳng.

Vật liệu & kết cấu gợi xúc giác

• Gỗ, đá, đất sét… tạo cảm giác ấm áp, gần gũi.
• Bề mặt thô tự nhiên khơi gợi trải nghiệm đa giác quan.

Biophilic Design (Thiết kế xanh)

• Tích hợp cây xanh, nước, hình dạng hữu cơ giúp kết nối với thiên nhiên và cải thiện tâm trạng.

Riêng tư trong không gian

• Âm thanh tự nhiên như nước chảy, chim hót giúp thư giãn.
• Thiết kế cách âm tạo sự riêng tư, an toàn cho trị liệu và thiền.

Bố cục không gian linh hoạt

• Không gian có thể điều chỉnh theo cảm xúc người dùng.
• Phân cấp ánh sáng – không gian khơi gợi hành trình cảm xúc.

Công nghệ tương tác (AR/VR)

• Mô phỏng thiên nhiên, hỗ trợ thiền và phục hồi tinh thần thông qua trải nghiệm số.

Xu hướng kiến trúc mang tính cộng đồng

Kiến trúc cộng đồng đang trở thành một xu thế chủ đạo, với mục tiêu xây dựng không gian sống kết nối giữa đa thế hệ, thường được ưa chuộng từ những gia đình truyền thống, hay một nhóm cộng đồng:

• Thiết kế chia sẻ & mixed‑use

Tích hợp nhiều chức năng (nhà ở, làm việc, giải trí) trong cùng một công trình, tạo nên cộng đồng thu nhỏ linh hoạt.

• Không gian công cộng linh hoạt

Quảng trường, sân chơi, hành lang mở giúp tăng tương tác và hoạt động cộng đồng.

• Hòa nhập đa thế hệ

Thiết kế phục vụ đồng thời trẻ nhỏ và người cao tuổi, điển hình như Kampung Admiralty (Singapore).

• Ưu tiên sức khỏe và kết nối

Ứng dụng yếu tố thiên nhiên, ánh sáng, vật liệu an toàn, không gian thể chất để nâng cao chất lượng sống.

• Tái sử dụng công trình cũ

Cải tạo di sản thành không gian hiện đại – giữ hồn phố, tăng giá trị cộng đồng.

• Tạo cảm giác thuộc về

Thiết kế dựa trên văn hóa, cảm xúc và sự thấu hiểu – giúp người dùng cảm thấy gắn bó và an toàn.

Top 04 Công trình kiến trúc biểu tượng của thời đại tương lai

1. Tháp LUMA Arles (Pháp)

• Kiến trúc sư thực hiện: Frank Gehry – tượng đài đương đại với 11.000 tấm thép không gỉ phản quang, cao 56m, 12 tầng.
• Đặc điểm thiết kế: Hình xoắn, lấy cảm hứng từ “Starry Night” của Van Gogh và địa hình đá vùng Camargue; đế khối tròn (“The Drum”) gợi nhớ đấu trường La Mã.
• Chức năng: Không gian triển lãm, hội thảo, thư viện, studio nghệ sĩ, cafe, sân thượng… tổng diện tích 15.000 m².
• Đặc sắc: Vật liệu biến đổi sắc độ theo ánh sáng thiên nhiên, tạo hiệu ứng thị giác sống động và tái kết nối lịch sử – địa điểm.

2. Hangzhou Prism (Trung Quốc)

• Đơn vị thiết kế: OMA (Chris van Duijn).
• Chức năng: Là tổ hợp đa chức năng gồm khách sạn, bán lẻ, lofts và vườn giếng (atrium garden), nằm trong khu CBD mới của thành phố Hangzhou – trung tâm công nghệ và khởi nghiệp.
• Thiết kế: Hình kim tự tháp/prism, mở rộng kết nối thị giác với không gian xung quanh và thiên nhiên.
• Tầm nhìn: Đại diện cho đô thị tương lai kết hợp giữa công nghệ, tiện nghi cao cấp và trải nghiệm thiên nhiên giữa không gian đô thị.

3. Richard Gilder Center for Science, Education, and Innovation (New York, Mỹ)

• Kiến trúc sư: Jeanne Gang – Studio Gang.
• Quy mô: 230.000 ft² (~21.400 m²), bao gồm 6 tầng trên mặt đất, 1 tầng hầm.
• Điểm nhấn kiến trúc: Không gian tiền sảnh/atrium rộng lớn mô phỏng hình thái địa chất, cấu trúc bằng bê tông phun (shotcrete), vách cong bằng đá granite phù hợp với kiến trúc ban đầu.
• Chức năng: Khu triển lãm khoa học – giáo dục, thư viện, trải nghiệm “Invisible Worlds”, buồng nuôi bướm… nhằm truyền cảm hứng cho khoa học và chống chủ nghĩa phủ nhận khoa học.

4. The Museum of Humankind (dự án)

• Mặc dù chưa có nhiều tài liệu cụ thể trên mạng, hướng thiết kế nhấn mạnh đến trải nghiệm toàn diện về bản sắc, lịch sử và tương lai nhân loại – kết hợp nền văn hóa bản địa, AR/VR, tương tác xã hội.
• Trường phái thiết kế này xem bảo tồn nhân văn không chỉ là trưng bày, mà tạo nên một hành trình cảm xúc – kiến thức – kết nối giữa cá nhân và tập thể.

Lời kết

Những công trình như LUMA Arles, Hangzhou Prism, Richard Gilder Center, và dự án Museum of Humankind đều đại diện cho một tầm nhìn chung: kiến trúc không chỉ là xây dựng mà còn là biểu hiện của tương lai – nơi công nghệ, thiết kế cảm xúc, vật liệu bền vững, và cộng đồng cùng hòa quyện để tạo ra những không gian sống có ý nghĩa.